40 Μαθήματα Αρχαίας Ελληνικής Θεματoγραφίας

• 40 επιλεγμένα κείμενα
  Αισχίνης, Ανδοκίδης, Αντιφών, Δημοσθένης, Θουκυδίδης, Ισαίος, Ισοκράτης, Λυκούργος, Λυσίας, Ξενοφών, Πλάτων, Πλούταρχος, Υπερείδης
• Απλή και αναλυτική περιγραφή βασικών συντακτικών φαινομένων με παραδείγματα
• Κείμενα – Εισαγωγικά σημειώματα – Μετάφραση
• Σχόλια: Γραμματικά, ερμηνευτικά, ετυμολογικά
• Χωρισμός – χαρακτηρισμός και αναλυτική σύνταξη όλων των προτάσεων των κειμένων
• Βασικές για τη θεματογραφία επισημάνσεις στη Γραμματική
• Κατάλογος των πιο εύχρηστων ανώμαλων ονομάτων και ρημάτων

H μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Η απλή γνώση της γραμματικής και του συντακτικού δεν εξασφαλίζει τη δυνατότητα ερμηνείας αρχαίων κειμένων, αλλά χρειάζεται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο η τριβή και η εξοικείωση με τη γλώσσα.
Απάντηση στη δυσκολία αυτή επιχειρεί να δώσει το ανά χείρας βιβλίο, προϊόν μακροχρόνιας διδακτικής εμπειρίας μέσα στις σχολικές αίθουσες, καθώς αποτελεί εφαρμογή της αρχής της λειτουργικότητας και της αναλυτικής μεθόδου και αξιοποιεί μεθοδικά το συντακτικό ως εργαλείο μετάφρασης. Συγκεκριμένα τα 40 θέματά του είναι επιλεγμένα με βάση τις ενότητες του συντακτικού και σε κάθε ενότητα προηγείται η απλή και αναλυτική περιγραφή ενός συντακτικού φαινομένου με παραδείγματα. Η σύνδεση με τον αρχαίο πολιτισμό επιχειρείται με ένα σύντομο εισαγωγικό σημείωμα και ακολουθεί η σημασιολογική και συντακτική επεξεργασία του κειμένου.
Με αυτή τη διάταξη της ύλης το βιβλίο απευθύνεται στους υποψήφιους των Α.Ε.Ι., στους φοιτητές των φιλοσοφικών σχολών και στους καθηγητές της Δ.Ε. που προβληματίζονται, δοκιμάζουν και πειραματίζονται συνεχώς για να πετύχουν καλύτερα αποτελέσματα στη διδασκαλία τους.

Περιεχόμενα

Μέρος Α’
Ενότητες συντακτικού – Άγνωστα θέματα

1. Κύριοι όροι πρότασης – Παράλειψη υποκειμένου – Αττική σύνταξη
   Ξενοφώντος, Κύρου Ανάβασις, 3, 2, 10-11
2. Σύνδεση προτάσεων – Σύνδεσμοι
   Λυσίου, Υπέρ Μαντιθέου, 1-3
3. Κατηγορούμενο
   Ξενοφώντος, Ελληνικά, 3, 1, 3-4
4. Ομοιόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί
   Λυσίου, Κατά Αγοράτου, 1-2
5. Επιρρηματικοί προσδιορισμοί
   Αντιφώντος, Περί του Ηρώδου φόνου, 4-5
6. Απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις – Η σύνταξή τους – Δοτική προσωπική
   Λυσίου, Κατά Νικομάχου, 31-33
7. Ρηματικά επίθετα σε -τος και -τεος
   Ξενοφώντος, Απομνημονεύματα, 2, 1, 28
8. Η διάθεση του ρήματος – Το αντικείμενο μονόπτωτων ρημάτων
   Ξενοφώντος, Αγησίλαος, 11, 1-2
9. Το αντικείμενο δίπτωτων ρημάτων
   Ισοκράτους, Αρχίδαμος, 11-13
10. Οι πλάγιες πτώσεις ως ετερόπτωτοι προσδιορισμοί
    Ισοκράτους, Πρός Δημόνικον, 13-15
11. Οι πλάγιες πτώσεις ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί
    Πλουτάρχου, Περί παίδων αγωγής, 8f-9a
12. Οι πλάγιες πτώσεις ως προσδιορισμοί επιρρημάτων και επιφωνημάτων
    Δημοσθένους, Κατά Φιλίππου Α’, 5-6
13. Απαρέμφατο – Η χρήση του έναρθρου και άναρθρου απαρεμφάτου
    Ξενοφώντος, Ελληνικά, 5, 2, 30-32
14. Το απόλυτο απαρέμφατο
    Δημοσθένους, Υπέρ της Ροδίων Ελευθερίας, 1-2
15. Μετοχή
    Υπερείδου, Επιτάφιος, 15-17
16. Μόρια που συνοδεύουν μετοχές – Σύνδεση μετοχών – Επισημάνσεις στις μετοχές
    Ξενοφώντος, Ελληνικά, 6, 3, 1-2
17. Αρκτικοί – Ιστορικοί χρόνοι – Δευτερεύουσες σημασίες των χρόνων στην οριστική
    Ισαίου, Περί του Κλεωνύμου κλήρου, 17-18
18. Οι εγκλίσεις στις κύριες προτάσεις
    Ξενοφώντος, Κύρου Ανάβασις, 3, 2, 1-3
19. Παρατακτική και υποτακτική σύνδεση προτάσεων
    Δημοσθένους, Περί των εν Χερρονήσω, 13-15
20. Η χρήση της Ευκτικής – Εναλλαγή εγκλίσεων
    Ξενοφώντος, Ελληνικά, 2, 1, 1-2
21. Ειδικές
    Πλάτωνος, Λάχης, 187 c-d
22. Ενδοιαστικές προτάσεις
    Θουκυδίδου, Ιστορίαι, 3, 53
23. Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις
    Πλάτωνος, Αλκιβιάδης, Β 149e-150b
24. Αιτιολογικές προτάσεις
    [Αισχίνης], Επιστολαί, 3, 1-3
25. Τελικές προτάσεις
    Ξενοφώντος, Κύρου παιδεία, Α, 5, 9
26. Συμπερασματικές προτάσεις
    Ξενοφώντος, Συμπόσιον, 4, 34-37
27. Παραχωρητικές ή εναντιωματικές προτάσεις
    Δημοσθένους, Υπέρ της Ροδίων Ελευθερίας, 14-15
28. Χρονικές προτάσεις – Σύνταξη του «πρίν»
    Ανδοκίδου, Περί των μυστηρίων, 106-107
29. Υποθετικές προτάσεις – Παρατηρήσεις στους υποθετικούς λόγους
    Θουκυδίδου, Ιστορίαι, 2, 24
30. Αναφορικές προτάσεις
    Λυκούργου, Κατά Λεωκράτους, 16-17
31. Ευθύς και πλάγιος λόγος
    Λυσίου, Επιτάφιος, 21-22
32. Αναγνώριση και αιτιολόγηση δευτερευουσών προτάσεων
    Πλάτωνος, Κρίτων, 50 α-c
33. Ιδιόμορφες περιπτώσεις παράθεσης – επεξήγησης
    Λυσίου, Απολογία δωροδοκίας, 11-12
34. Παράλλαξη συντακτική – Χρήσεις ονομαστικής και κλητικής
    Θουκυδίδου, Ιστορίαι, 7, 76-77
35. Δοτικοφανή επιρρήματα
    Ξενοφώντος, Ελληνικά, 7, 1, 2
36. Τρόποι σύνταξης και σημασίες των ρ. «ἀκούω» και «αἰσθάνομαι»
    Ξενοφώντος, Απομνημονεύματα, 2, 4, 1-3
37. Συντάξεις και σημασίες του ρ. «ἔχω»
    Πλάτωνος, Γοργίας, 483 b-d
38. Χρήσεις και σημασίες του: «ἤ»
    Ξενοφώντος, Απομνημονεύματα, Α, 3, 1-2
39. Οι αρνήσεις «οὐ» και «μή» στην Αρχαία Γλώσσα
    Ισοκράτους, Περί αντιδόσεως, 253-255
40. Σχήματα λόγου
    Θουκυδίδου, Ιστορίαι, 4, 15-16

Μέρος Β’
Βασικά γραμματικά φαινόμενα

1. Εγκλιτικές λέξεις – Έγκλιση τόνου
2. Πάθη φωνηέντων – διφθόγγων (κράση-έκθλιψη)
3. Δευτερόκλιτα συνηρημένα ουσιαστικά
4. Αττικόκλιτα ουσιαστικά β’ κλίσης
5. Αττικόκλιτα επίθετα β’ κλίσης
6. Επίθετα γ’ κλίσης σε -υς, -εια, -υ
7. Ανώμαλα παραθετικά επιθέτων (σε -ίων, -ιστος)
8. Κλίση των συγκριτικών (σε -ίων, -ιον και -ων, -ον)
9. Ανώμαλα παραθετικά επιρρημάτων
10. Κλίση των μετοχών
11. Ρήμα – στοιχεία του ρήματος
12. Επισημάνσεις στην ενεργητική και μέση φωνή βαρύτονων ρημάτων
13. Παρατηρήσεις στον ενεργητικό και μέσο αόριστο β’
14. Σχηματισμός του α’ αορίστου βαρύτονων ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων α’ συζυγίας
15. Ρήματα που σχηματίζουν β’ αόριστο
16. Παρακείμενοι σε -γμαι, -μμαι, -σμαι, -λμαι και Υπερσυντέλικοι σε -γμην, -μμην, -σμην, -λμην
17. Τα ρήματα: ζῶ, πεινῶ, διψῶ και χρῶμαι
18. Μονοσύλλαβα ρήματα σε -έω: πλέω, πνέω, ῥέω και δέομαι
19. Ρήματα της β’ συζυγίας σε -μι
20. Άλλα ρήματα της β’ συζυγίας σε -μι
21. Διάκριση προστακτικής ενεστώτα των ρημάτων: εἰμί, οἶδα, εἶμι, ἵημι
22. Διάκριση υποτακτικής, ευκτικής και απαρεμφάτου των ρημάτων: εἰμί και ἧκα (β’ αόρ. του ρ. ἵημι)

Μέρος Γ’
Κατάλογος εύχρηστων ανώμαλων ονομάτων και ρημάτων

1. Ανώμαλα ουσιαστικά ετερογενή – ετερόκλιτα – μεταπλαστά – ιδιόκλιτα)
2. Τα πιο εύχρηστα ανώμαλα ονόματα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας
3. Τα κυριότερα ανώμαλα ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας

Βιβλιογραφία